1. Ngừa thai khẩn cấp là gì?
Ngừa thai khẩn cấp là các biện pháp tránh thai được thực hiện ngay sau quan hệ tình dục có nguy cơ có thai. Các phương pháp ngừa thai khẩn cấp được khuyến cáo là sử dụng trong 5 ngày sau giao hợp không được bảo vệ, việc thực hiện càng sớm thì hiệu quả càng cao.
2. Những ai áp dụng phương pháp này?
- Bất cứ phụ nữ nào ở độ tuổi sinh đẻ đều có thể áp dụng các phương pháp ngừa thai khẩn cấp nhằm tránh có thai ngoài ý muốn.
3. Khi nào bạn cần ngừa thai khẩn cấp
- Thực hiện sau giao hợp mà không có bất kỳ biện pháp ngừa thai nào trước đó.
- Phụ nữ bị tấn công tình dục mà trước đó họ không sử dụng các biện pháp ngừa thai hiệu quả.
- Trong các tình huống sử dụng các biện pháp ngừa thai thất bại do việc sử dụng không phù hợp hoặc sử dụng sai cách, ví dụ:
- Rách bao cao su, sử dụng bao quá hạn dùng hoặc sử dụng sai cách
- Quên từ 3 viên liên tiếp khi sử dụng thuốc viên tránh thai loại phối hợp
- Trễ từ 3 giờ trở lên so với giờ sử dụng mỗi ngày khi sử dụng viên thuốc ngừa thai progestogen đơn thuần.
- Lệch, vỡ, rách hoặc lấy sớm màng ngăn cổ tử cung
- Giao hợp gián đoạn (xuất tinh ngoài) thất bại (xuất tinh trong âm đạo hoặc ở bộ phận ngoài sinh dục)
- Thất bại trong việc sử dụng thuốc diệt tinh trùng hoặc miếng phim chứa chất diệt tinh trùng trước giao hợp;
- Tính sai giai đoạn tránh giao hợp, giao hợp vào ngày không an toàn, hoặc sử dụng phương pháp hàng rào trong ngày có khả năng rụng trứng;
- Rơi vòng tránh thai có hay không có nội tiết.
4. Các phương pháp ngừa thai khẩn cấp (ECPs)
- Dùng thuốc nội tiết ngoại sinh
- Estrogen – Progestogen phối hợp liều cao
- Progestogen đơn thuần liều cao
- Chất điều hòa chọn lọc thụ thể của progesteron
- Dụng cụ tử cung
4.1. Ngừa thai khẩn cấp dùng thuốc nội tiết ngoại sinh
* Cách sử dụng:
- Ngừa thai khẩn cấp bằng Estrogen – Progestogen phối hợp liều cao: Thuốc vỉ ngừa thai phối hợp chứa 30µg Ethinyl estradiol ( EE) và progestogen:
- Thời điểm: càng sớm càng tốt sau giao hợp có nguy cơ có thai, muộn nhất là 72 giờ.
- Liều dùng: uống 2 liều thuốc vỉ ngừa thai kết hợp (COCs) chứa Estrogen và Progestin, cách nhau 12 giờ, mỗi liều gồm 4 viên COCs có hàm lượng 30 µg EE mỗi viên.
- Ngừa thai khẩn cấp bằng Levonorgestrel( LNG) đơn thuần liều cao:
- Thời điểm: càng sớm càng tốt sau giao hợp có nguy cơ có thai, muộn nhất là 72 giờ.
- Cách sử dụng:
+ Loại viên chứa 75µg LNG: uống 2 liều, cách nhau đúng 12 giờ, mỗi liều 1 viên.
+ Loại viên chứa 150µg LNG: uống 1 viên duy nhất
- Dùng SPRM ( Selective Progesterone Receptor Modulator):
- Thời điểm: càng sớm càng tốt sau giao hợp có nguy cơ có thai, muộn nhất là 120 giờ.
- Cách sử dụng:
+ Loại viên chứa 10mg Mifepriston: uống liều duy nhất 1 viên.
+ Loại viên chứa 30mg Ulipristal: uống liều duy nhất 1 viên.
* Hiệu quả: Hiệu quả của tránh thai khẩn cấp phụ thuộc rất nhiều vào thời điểm dùng, nhìn chung khoảng 85%, nếu được dùng sớm trong vòng 24 giờ đầu hiệu quả có thể đạt 90%.
* Tác dụng phụ:
- Xuất huyết tử cung bất thường
- Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt
- Buồn nôn, nôn, mệt mỏi. Nếu nôn ói xuất hiện trong 3 giờ sau khi uống 1 liều, nên uống lặp lại liều đó.
- Đau bụng dưới: Số ít trường hợp gặp phải triệu chứng đau bụng dưới quằn quại. Trong tình huống này, chị em cần thăm khám sớm để tìm nguyên nhân chính xác của triệu chứng, loại trừ nguyên nhân bị thai ngoài tử cung
- Thuyên tắc mạch do dùng EE liều cao
- Trường hợp lạm dụng thuốc quá mức có thể khiến chị em gặp các tác dụng phụ kéo dài khác như căng thẳng hoặc trầm cảm, tăng cân không kiểm soát, rối loạn huyết áp và hô hấp…
* Chống chỉ định:
- Migrain, bệnh lí gan mật đang diễn tiến, tiền sử có bệnh lí tim mạch, đang có tình trạng huyết khối…
- Đang cho con bú, nên cân nhắc khi dùng nhóm SPRM.
4.2. Ngừa thai khẩn cấp bằng dụng cụ tử cung chứa đồng
Dụng cụ tử cung chứa đồng cung cấp ngừa thai khẩn cấp và ngừa thai lâu dài sau ngừa thai khẩn cấp.
- Thời điểm thực hiện: Càng sớm càng tốt sau giao hợp có nguy cơ có thai, muộn nhất là 7 ngày.
- Hiệu quả: Ngừa thai khẩn cấp bằng dụng cụ tử cung chứa đồng là cao nhất, hơn hẳn so với các viên thuốc ngừa thai khẩn cấp. Sau khi đặt vòng, phụ nữ có thể tiếp tục sử dụng vòng tránh thai như một biện pháp ngừa thai dài hạn.
- Tác dụng không mong muốn
- Có khả năng tăng nguy cơ viêm vùng chậu, nếu như tại thời điểm đặt người dùng có nhiễm Neisseria gonorrhoe hay nhiễm Chlamydia trachomatic. Vì thế không dùng ngừa thai khẩn cấp bằng dụng cụ tử cung chứa đồng nếu biết có tình trạng nhiễm lậu hay Chlamydia gần đây, hoặc có tình trạng viêm cổ tử cung cấp.
- Nguy cơ thủng tử cung trong thủ thuật rất thấp
- Chống chỉ định
- Đang viêm nhiễm vùng chậu
- Ra huyết âm đạo bất thường mà không lý giải được nguyên nhân, ung thư cổ tử cung, giảm tiểu cầu
- Không nên sử dụng phương pháp này cho những đối tượng có nguy cơ bị lây nhiễm các bệnh lý lây truyền quan đường tình dục như lậu, giang mai, chlamydia…
- Không sử dụng phương pháp này cho những phụ nữ nghi ngờ đang mang thai
- Phụ nữ đã mang thai ngoài tử cung hoặc có van tim nhân tạo phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đặt vòng tránh thai.
Tài liệu tham khảo:
Bài viết khác
- Đăng ký trực tiếp theo số thứ tự tại bệnh viện (07-11-2022)
- Khám đặt hẹn - Khám chuyên gia (07-11-2022)
- Các hình thức thanh toán (22-06-2023)
- Hướng dẫn tra cứu hóa đơn điện tử (20-12-2024)
- Đón xem Radar Sản phụ khoa số 21: Ngừa thai khẩn cấp và tránh thai hằng ngày - Như thế nào là đúng? (17-12-2024)