Chăm sóc trẻ sơ sinh sau xuất viện

CHĂM SÓC TRẺ SƠ SINH SAU XUẤT VIỆN

Cần chăm sóc trẻ sơ sinh như thế nào sau xuất viện là câu hỏi của tất cả các bậc cha mẹ. Khoa Sơ sinh bệnh viện Hùng Vương sẽ giải đáp câu hỏi trên qua 3 vấn đề chủ yếu khi chăm sóc trẻ là cách cho trẻ ngủ, cách cho trẻ bú và cách theo dõi sức khỏe của trẻ tại nhà.

1. Cách cho trẻ ngủ đúng

Trẻ sơ sinh thường xuyên thức dậy vào ban đêm để bú sau mỗi 2-3 giờ, sau đây là các lưu ý khi cho trẻ ngủ (theo viện hàn lâm nhi khoa Hoa Kỳ (AAP):

- Trẻ nên ngủ trên một bề mặt chắc chắn, bằng phẳng (thường là giường/cũi). Võng, nôi rung, xe đẩy, địu, xích đu không được khuyến nghị cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh dưới 4 tháng.
- Cha mẹ nên ngủ chung phòng nhưng không ngủ chung giường với trẻ, tốt nhất là trong ít nhất sáu tháng đầu.
- Giữ ấm cho căn phòng đặc biệt là ở nơi có khí hậu lạnh, đảm bảo bổ sung thêm độ ẩm cho trẻ nếu da trẻ khô hoặc thời tiết hanh khô. Cha mẹ mặc cho trẻ 1 lớp quần áo hoặc quấn trẻ bằng khăn có độ dày phù hợp với thời tiết. Khi quấn trẻ sơ sinh bằng khăn/ chũn, phải luôn để trẻ nằm ngửa khi được quấn. Khi trẻ biết lẫy/lăn (thường xảy ra khi trẻ được 3 đến 4 tháng nhưng có thể xảy ra sớm hơn), việc quấn khăn/ chũn không còn phù hợp nữa, vì nó có thể làm tăng nguy cơ ngạt thở nếu trẻ chuyển sang tư thế nằm sấp

2. Cách cho trẻ bú đúng

Tất cả trẻ sơ sinh dù đủ tháng hay thiếu tháng, dù có nhẹ cân so với tuổi thai hay không đều nên cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn từ khi mới sinh cho đến 6 tháng tuổi. Trẻ cần bú mẹ hoàn toàn theo nhu cầu cả ngày lẫn đêm tối thiểu 8 lần trong 24 giờ.

- Cha mẹ cần cho trẻ bú những lúc trẻ có DẤU HIỆU ĐÓI như: đưa tay vào miệng mút, quay đầu tìm vú, chóp chép miệng. Khóc là dấu hiệu muộn của đói, và trẻ sẽ không bú tốt sau khi khóc quá lâu.

- Cũng tương tự như khi trẻ đói, mẹ cũng cần chú ý đến các DẤU HIỆU BÚ ĐỦ của trẻ như:

+ Trẻ cảm thấy no và đẩy bầu ngực của mẹ ra xa;

+ Trẻ lắc đầu, ngậm miệng lại, mím môi và không muốn ăn thêm;

+ Trẻ trở nên lanh lợi, vui vẻ và năng động hơn, thể hiện sự hài lòng sau bú;

+ Số lượng tã phải thay mỗi ngày nhiều hơn: 1-2 chiếc/ ngày trong vài ngày đầu sau sinh và sau đó tăng lên đến 5-8 chiếc/ngày, trẻ đi tiêu khoảng 2-5 lần/ngày;

+ Cân nặng tăng lên một cách ổn định khoảng 100-200g/tuần trong 2 tuần đầu sau sinh cho đến tháng thứ 6.

Nếu trẻ không tuân theo cữ bú tiêu chuẩn (mỗi cữ bú cách nhau 2-3 tiếng), bạn có thể dựa vào nhu cầu của trẻ và các dấu hiệu trẻ đói/ dấu hiệu trẻ bú đủ như đã trình bày ở trên để cho bú. Không ép trẻ bú liên tục làm nảy sinh tâm lý sợ hãi khiến trẻ bỏ bú.

Tư thế bú mẹ đúng (hình 1)

Bốn điểm then chốt trong tư thế bế trẻ khi cho trẻ bú:

1.    Đầu và thân trẻ nằm trên 1 đường thẳng;
2.    Toàn thân trẻ sát vào người mẹ, bụng trẻ áp sát vào bụng mẹ;
3.    Mặt trẻ quay vào vú mẹ, mũi trẻ đối diện với núm vú;
4.    Đối với trẻ sơ sinh, mẹ không những cần đỡ đầu, vai mà còn phải đỡ phần mông trẻ

NẾU ngực của mẹ bị sưng lên:

+ Có sữa chảy nhỏ giọt: đây là hiện tượng căng tức vú bình thường và tình trạng này sẽ cải thiện nếu cho trẻ bú thường xuyên trong 36-72 giờ;

+ Không có sữa nhỏ giọt, nhiệt độ người mẹ <38°C ,trẻ bú được nhưng ngậm bắt vú không tốt: mẹ nên chườm ấm hoặc tắm nước ấm trước khi cho trẻ bú, xoa bóp nhẹ bầu ngực, kích thích da núm vú, giữ tinh thần thư giãn và tiếp tục cho trẻ bú mẹ hoàn toàn theo yêu cầu. Sau khi bú, mẹ chườm lạnh vú giúp giảm đau hiệu quả. Nếu sau khi bú no, vú của mẹ vẫn còn căng tức do dư sữa , mẹ có thể hút sữa ra bớt để giảm bớt sự khó chịu.

NẾU ngực của mẹ bị đau, có vết đỏ loang lổ và nhiệt độ của bà mẹ >38°C:

Mẹ nên đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị. Khoa Nhũ Bệnh viện Hùng Vương (tầng trệt, dãy hành lang A, B tòa nhà Trạng Nguyên) là một trong những nơi uy tín về điều trị các bệnh lý vú ở TP.HCM

3. Cách theo dõi sức khoẻ trẻ tại nhà

Cha mẹ cần chú ý cho trẻ tái khám và tiêm ngừa cho trẻ theo lịch hẹn tại phòng khám Nhi bệnh viện Hùng Vương (tầng trệt dãy E tòa nhà Bách Hợp) hoặc khám ngay khi có các dấu hiệu nguy hiểm sau (theo IMCI- Quản lý tổng thể trẻ bệnh):

- Co giật;

- Thở nhanh (nhịp thở > 60 lần/phút), thở rút lõm lồng ngực;

- Không có các cử động linh hoạt;

- Sốt/thân nhiệt cao (>38°C) hoặc thân nhiệt thấp (<35,5°C);

- Vàng da trong 24 giờ đầu đời, hoặc vàng da đến lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Và cuối cùng, điều quan trọng nhất là hãy luôn nhớ rửa tay khi chăm sóc trẻ.

Các bước rửa tay (hình)

BS Đặng Thị Thanh Triều

Khoa Sơ sinh, bệnh viện Hùng Vương

Cập nhật 27/7/2023

Vui lòng đánh giá mức độ hài lòng

Chăm sóc trẻ sơ sinh sau xuất viện - Bệnh viện Hùng Vương