Chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5: Đâu là thời điểm “vàng” tăng tỷ lệ đậu thai?

1. Chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5 - điều gì tạo nên khác biệt?

Rất nhiều cặp vợ chồng băn khoăn nên chuyển phôi vào ngày 3 hay ngày 5. Thưa BS, đâu là điểm khác biệt chuyên môn quan trọng nhất giữa hai thời điểm này, và vì sao chuyển phôi ngày 5 đang dần trở thành xu hướng tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản hiện đại?

BS.CKI Lê Nguyễn Trọng Hiền - Phó Trưởng khoa Hiếm muộn Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Khi chuyển phôi ngày 3, phôi sẽ tiếp tục phát triển và di chuyển theo ống dẫn trứng vào tử cung để làm tổ. Trong khi đó, phôi ngày 5 (giai đoạn phôi nang) đã phát triển hơn, sẵn sàng làm tổ ngay sau khi được chuyển vào tử cung. Việc lựa chọn chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là chất lượng và tiềm năng phát triển của phôi. Chỉ những phôi có sức sống tốt mới đủ điều kiện nuôi đến ngày 5. Trong điều kiện cho phép, hầu hết các trung tâm hỗ trợ sinh sản đều ưu tiên nuôi phôi đến ngày 5, vì tỷ lệ đậu thai thường cao hơn so với chuyển phôi ngày 3.

BS.CKI Lê Nguyễn Trọng Hiền giải đáp sự khác biệt giữa việc chuyển phôi ngày 3 và ngày 5

2. Chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5 - ai là người quyết định?

Không biết các cặp vợ chồng có quyền chủ động lựa chọn chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5 không, hay việc này hoàn toàn phụ thuộc vào quyết định chuyên môn từ bác sĩ - dựa trên các yếu tố kỹ thuật và tình trạng phôi ạ?

BS.CKI Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Việc lựa chọn chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5 không chỉ phụ thuộc vào mong muốn của các cặp vợ chồng, mà cần dựa trên cơ sở khoa học và được cân nhắc kỹ lưỡng bởi đội ngũ chuyên môn. Trước khi tiến hành điều trị, bác sĩ sẽ trao đổi cụ thể với người bệnh để đưa ra phương án phù hợp nhất, đảm bảo cả về hiệu quả điều trị lẫn tuân thủ quy định pháp luật. Quyết định cuối cùng được đưa ra dựa trên sự phối hợp chặt chẽ giữa bác sĩ lâm sàng và kỹ sư phôi học - những người trực tiếp theo dõi quá trình phát triển của phôi và đánh giá khả năng chuyển phôi an toàn, hiệu quả.

3. Phụ nữ lớn tuổi, ít phôi, chất lượng kém: chuyển phôi ngày 3 có tối ưu hơn?

Với những phụ nữ lớn tuổi, có ít phôi hoặc chất lượng phôi chưa tốt, chuyển phôi ngày 3 có thực sự là giải pháp tối ưu hơn không, thưa BS?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Việc quyết định nuôi phôi đến ngày 3 hay ngày 5 phụ thuộc vào số lượng và chất lượng phôi của người phụ nữ. Nuôi phôi đến ngày 5 (giai đoạn phôi nang) mang lại lợi ích lớn: quá trình phát triển kéo dài cho phép sàng lọc tự nhiên - những phôi yếu sẽ ngừng phát triển, chỉ còn lại các phôi có sức sống tốt. Nhờ đó, chuyển phôi ngày 5 thường có tỷ lệ đậu thai cao hơn so với ngày 3. Tuy nhiên, nếu số lượng phôi ít và chất lượng không cao, việc kéo dài thời gian nuôi phôi có thể khiến phôi không đạt đến ngày 5, dẫn đến nguy cơ không còn phôi để chuyển. Ngược lại, với các trường hợp có nhiều phôi chất lượng tốt, nuôi phôi đến ngày 5 không chỉ tăng khả năng có thai mà còn giúp giảm số lượng phôi cần chuyển, từ đó hạn chế nguy cơ đa thai.

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết chia sẻ yếu tố về số lượng và chất lượng phôi sẽ ảnh hưởng đến khả năng đậu thai

4. Phôi nào có thể nuôi đến ngày 5?

Có phải bất kỳ phôi nào cũng có thể được nuôi đến ngày 5 không? Và trên thực tế, những yếu tố nào sẽ ảnh hưởng đến khả năng phôi phát triển đến giai đoạn này, thưa BS?

BS.CKI Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Không phải phôi nào cũng có thể phát triển đến ngày 5. Để đạt được điều này, cần hội tụ nhiều yếu tố - trong đó quan trọng nhất là tuổi của người phụ nữ. Tuổi càng cao, chất lượng và số lượng trứng càng giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phát triển của phôi. Bên cạnh đó, các bệnh lý phụ khoa như lạc nội mạc tử cung hay u xơ tử cung cũng làm giảm chất lượng trứng và ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi. Chất lượng tinh trùng của người chồng cũng là yếu tố không thể bỏ qua. Tinh trùng yếu hoặc có tỷ lệ phân mảnh DNA cao sẽ làm giảm khả năng tạo phôi khỏe mạnh và khó nuôi phôi đến ngày 5. Vì vậy, việc nuôi phôi đến giai đoạn phôi nang cần được đánh giá kỹ lưỡng trên từng trường hợp cụ thể để đảm bảo hiệu quả điều trị cao nhất.

5. Sinh thiết phôi để sàng lọc di truyền, phôi ngày 3 hay ngày 5 tốt hơn?

Trong trường hợp có chỉ định sinh thiết phôi để sàng lọc di truyền (PGT), vì sao phôi ngày 5 lại được ưu tiên hơn? Điều này ảnh hưởng như thế nào đến khả năng mang thai và sức khỏe thai nhi sau này?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết trả lời: Sinh thiết phôi là kỹ thuật lấy một hoặc vài tế bào của phôi để phân tích di truyền.

Khi trứng được thụ tinh, từ một tế bào sẽ nhân đôi để trở thành phôi dâu với khoảng 16 tế bào. Sau đó, tiếp tục phát triển, phôi dâu sẽ trở thành phôi nang chứa rất nhiều tế bào, chuẩn bị cho quá trình làm tổ vào niêm mạc tử cung. Trong suốt giai đoạn này, cứ mỗi giờ trôi qua, các tế bào lại nhân đôi và phôi ngày càng hoàn thiện hơn về cấu trúc. Ở thời điểm ngày 3, phôi chỉ mới ở giai đoạn phôi dâu, với số lượng tế bào rất ít - chỉ khoảng 8 đến 10 tế bào. Do đó, nếu thực hiện sinh thiết vào thời điểm này sẽ rất khó khăn để lấy được tế bào của phôi. Ngược lại, đến ngày 5, phôi đã bước vào giai đoạn phôi nang - số lượng tế bào tăng lên rất nhiều. Khi đó, việc sinh thiết sẽ dễ dàng hơn. Nếu phôi được sinh thiết đúng kỹ thuật, quá trình lấy tế bào sẽ không ảnh hưởng đến khả năng phát triển và sinh tồn của phôi, cũng như không gây ra bất thường cho thai nhi sau này. Sinh thiết phôi được chỉ định trong các trường hợp như:

Phụ nữ trên 35 tuổi, khi số lượng và chất lượng trứng suy giảm, nguy cơ bất thường di truyền cao hơn.
Chuyển phôi nhiều lần thất bại dù niêm mạc tử cung và chất lượng phôi đều tốt - có thể do phôi mang bất thường di truyền tiềm ẩn.
Cả hai vợ chồng cùng mang gen lặn gây bệnh di truyền nghiêm trọng (như Thalassemia) - cần sinh thiết để chọn phôi không mang hai gen bệnh.

Các bác sĩ bệnh viện Hùng Vương tham gia Radar Sản phụ khoa Kỳ 32 với chủ đề: Chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5, phôi tươi hay trữ?

6. Buồng trứng đa nang, niêm mạc mỏng, chuyển phôi tươi hay phôi trữ đông?

Em bị buồng trứng đa nang, niêm mạc lại mỏng. Với tình trạng như vậy, có nên chuyển phôi luôn không, hay cần điều trị ổn định trước? Nếu phải trữ phôi thì thời điểm nào là phù hợp nhất ạ?

BS.CKI Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Đối với những trường hợp phụ nữ bị buồng trứng đa nang và nội mạc tử cung mỏng, sẽ không phù hợp để chuyển phôi ngay. Trong tình huống này, bác sĩ thường chỉ định trữ phôi trước, đồng thời cần xử lý các vấn đề kèm theo - đặc biệt là ứ dịch ống dẫn trứng nếu có. Khi có ứ dịch ống dẫn trứng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ đoạn ống dẫn trứng bị ứ dịch. Bởi vì tình trạng ứ dịch này có thể gây viêm nội mạc tử cung hoặc làm tăng nguy cơ thai ngoài tử cung, từ đó làm giảm khả năng đậu thai thành công. Hiện nay, với những trường hợp nội mạc tử cung mỏng, đã có một số kỹ thuật và công nghệ hỗ trợ giúp cải thiện chất lượng nội mạc, tạo điều kiện thuận lợi để chuyển phôi thành công. Một số phương pháp có thể được áp dụng như bơm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP) vào buồng tử cung hoặc sử dụng tế bào gốc nhằm giúp cải thiện chất lượng của nội mạc tử cung, từ đó làm tăng tỷ lệ đậu thai.

7. Hai lần chuyển phôi thất bại, có nên sinh thiết phôi?

Tôi đã từng chuyển phôi hai lần, một lần không đậu, một lần sảy thai sớm. Có nên làm sinh thiết phôi để sàng lọc di truyền trong trường hợp này không? Và nếu sinh thiết phôi rồi thì có cần trữ lại để chờ kết quả không ạ?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết trả lời: Thông tin bạn cung cấp vẫn chưa đầy đủ, vì không rõ trong các lần chuyển phôi trước đây, chất lượng phôi và tình trạng nội mạc tử cung của bạn ra sao. Do đó, hiện tại chưa thể đưa ra câu trả lời chính xác cho trường hợp của bạn. Với những trường hợp được chỉ định sinh thiết phôi và làm chẩn đoán di truyền tiền làm tổ (PGT), bắt buộc phải trữ phôi để chờ kết quả phân tích di truyền. Việc sinh thiết phôi chỉ nên thực hiện khi có chỉ định phù hợp, bởi nếu được thực hiện đúng cách, kỹ thuật này sẽ góp phần tăng tỷ lệ thành công của quá trình thụ tinh trong ống nghiệm.

8. Chỉ có 2 phôi, nên chuyển ngày 3 hay nuôi lên ngày 5?

Sau chọc hút, em chỉ có đúng 2 phôi. Vậy em nên chuyển luôn ở ngày 3 để giữ cơ hội, hay nên nuôi tiếp lên ngày 5 để chọn lọc phôi tốt hơn? Trường hợp của em nên ưu tiên điều gì ạ?

BS.CKI Lê Nguyễn Trọng Hiền trả lời: Trong trường hợp người phụ nữ còn trẻ và có được 2 phôi chất lượng tốt, thì có thể nuôi phôi đến ngày 5 (giai đoạn phôi nang) để tăng cơ hội đậu thai. Tuy nhiên, với phụ nữ trên 35 tuổi, nếu sau chọc hút chỉ thu được 2 trứng và tạo được 2 phôi ngày 3 nhưng chất lượng chỉ ở mức trung bình, thì nên chuyển phôi tươi. Nếu trường hợp có 2 phôi, trong đó 1 phôi tốt và 1 phôi trung bình, bác sĩ có thể chuyển phôi tốt ngày 3 trước để tăng khả năng có thai. Phôi trung bình còn lại có thể được tiếp tục nuôi lên ngày 5; nếu phôi phát triển tốt, sẽ được trữ đông để sử dụng cho những chu kỳ sau.

9. Thất bại lần đầu, bao lâu có thể chuyển phôi tiếp?

Tôi vừa trải qua một lần chuyển phôi không thành công. Bao lâu sau tôi có thể chuyển lại? Có cần điều chỉnh gì để chuẩn bị cho lần tới - như nội mạc tử cung, thuốc hỗ trợ hay chế độ sinh hoạt không ạ?

PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết trả lời: Về nguyên tắc, sau khi chuyển phôi nếu không đạt kết quả như mong đợi (không có thai), người bệnh sẽ ngừng sử dụng các thuốc hỗ trợ nội tiết. Thường trong vòng một tuần sau đó, người phụ nữ sẽ hành kinh, và nếu điều kiện cho phép, có thể chuyển phôi trữ tiếp theo vào chu kỳ kinh hiện tại. Tuy nhiên, việc chuyển phôi liên tiếp ngay sau một chu kỳ thất bại có thể khiến người phụ nữ rơi vào trạng thái căng thẳng, đặc biệt khi tâm lý vẫn còn chịu ảnh hưởng từ lần điều trị trước. Nếu không có thời gian để giải tỏa áp lực, phục hồi thể chất và tinh thần, thì việc chuyển phôi tiếp theo cũng khó đạt hiệu quả cao. Do đó, thời điểm chuyển phôi cần được cân nhắc kỹ lưỡng - không chỉ dựa trên các yếu tố sinh học mà còn phụ thuộc vào trạng thái tâm lý, thể trạng tổng thể của người phụ nữ - để đảm bảo sẵn sàng cho quá trình làm tổ và mang thai.

Vui lòng đánh giá mức độ hài lòng

Chuyển phôi ngày 3 hay ngày 5: Đâu là thời điểm “vàng” tăng tỷ lệ đậu thai? - Bệnh viện Hùng Vương