Những nguyên tắc vàng giúp hạn chế tắc sữa sau sinh mổ

1. Sự khác biệt giữa mẹ sinh mổ đa thai và mẹ sinh mổ đơn thai

Sức khỏe của sản phụ sinh đơn thai có khác với sản phụ sinh đa thai không? Có khác biệt giữa thai tự nhiên và thai hỗ trợ sinh sản IUI, IVF không ạ?

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy - Trưởng khoa Hậu phẫu - Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Sức khỏe của người mẹ sinh đa thai chắc chắn sẽ không tốt bằng người sinh đơn thai. Tử cung người mẹ sinh song thai chứa tới hai em bé, tử cung căng quá mức khi mổ sinh sẽ có nguy cơ chảy máu nhiều. Đối với những người sinh song thai có sự hỗ trợ của IVF, thai kỳ thường có nhiều rủi ro đi kèm nên sẽ sử dụng nhiều thuốc hơn những người bình thường. Điều lưu ý khi chăm sóc những đối tượng sinh song thai là cần quan sát vết mổ có bị chảy máu. Nếu có chảy máu phải báo ngay cho nhân viên y tế xử lý kịp thời. Đặc biệt, trong ba ngày đầu nếu người mẹ không đủ lượng sữa cung cấp cho cả hai em bé bú, lúc đó có thể nhờ sự hỗ trợ từ ngân hàng sữa mẹ tại bệnh viện Hùng Vương.

2. Có nên kiêng cữ rau muống, thịt bò để tránh sẹo lồi sau sinh mổ

Nhiều người mẹ sau khi mổ kiêng cữ rất khắt khe, từ rau muống, thịt bò, trứng… vì sợ ảnh hưởng đến tốc độ liền sẹo, gây sẹo lồi. Thực hư điều này như thế nào ạ?

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang - Phó Trưởng khoa Sản bệnh - Bệnh viện Hùng Vương trả lời: Khi người mẹ kiêng ăn nhiều chất sẽ dẫn tới sữa tiết không nhiều hoặc có sữa nhưng chỉ là nước không có chất dinh dưỡng (vì người mẹ chỉ uống nước không ăn đủ các chất nên sữa chỉ chứa nước). Dù không thoa thuốc trị sẹo nhưng có trường hợp vết sẹo lồi không hiện rõ vì cơ địa lành sẹo tốt. Còn trường hợp dù tích cực thoa thuốc trị sẹo nhưng sẹo vẫn lồi xuất phát do cơ địa. Do đó, người mẹ cần ăn đầy đủ bốn nhóm thực phẩm: đạm, chất xơ, tinh bột, chất béo để đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng. Sản phụ không được thoa kem chống sẹo lồi sớm vì vết thương chưa lành sẽ tăng nguy cơ nhiễm trùng vết mổ. Khi bác sĩ đánh giá vết mổ đã lành, lúc này thai phụ có thể thoa kem trị sẹo lồi, thường 1 đến 2 tuần sau mổ sinh thì mới bắt đầu sử dụng thuốc chống sẹo lồi.

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang - Phó Trưởng khoa Sản bệnh giải đáp cách thoa kem trị sẹo lồi sau khi vết mổ đã lành

3. Tác dụng dụng của thuốc gây tê khi sinh mổ

Có phải sản phụ nào cũng trải qua tác dụng phụ của thuốc gây tê? Sản phụ có thể làm gì trong trường hợp này ạ? Thông thường bao lâu thì hết các khó chịu này, thưa BS?

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy trả lời: Khi mổ sẽ có hai phương pháp là gây mê hoặc gây tê, nếu gây tê thì tác dụng phụ của thuốc tê làm sản phụ có cảm giác lạnh run, buồn nôn. Khi có dấu hiệu trên, bác sĩ sẽ có một phương pháp sưởi ấm để giảm cảm giác lạnh run, đồng thời điều chỉnh huyết áp cho người mẹ bằng cách uống thuốc hoặc có dịch truyền để nâng huyết áp. Khi người mẹ có cảm giác khó chịu ngay sau khi gây tê và buồn nôn thì bác sĩ sẽ đưa thuốc chống nôn. Khoảng 1 đến 2 tiếng sau mổ, các triệu chứng nôn sẽ hết. Nếu như trong quá trình nằm tại khu vực hồi tỉnh, người mẹ vẫn còn cảm giác nôn thì cần báo với nhân viên y tế thì sẽ có những giải pháp hỗ trợ.

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy - Trưởng khoa Hậu phẫu giải đáp các tác dụng phụ của thuốc gây tê trong mổ sinh

4. Sữa sẽ tiết về nhanh và nhiều khi người mẹ cho em bé bú sớm ngay sau sinh mổ

Sinh mổ làm mẹ lâu về sữa hơn, thực hư thông tin này như thế nào? Làm thế nào để sữa nhanh về sau sinh mổ ạ? Và sau sinh mổ bao lâu mẹ nên cho con bú, vì nhiều người lo sợ ảnh hưởng của thuốc gây tê lên em bé ạ!

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang trả lời: Nếu như người mẹ sinh mổ mà không cho con bú sớm ngay trong những giờ đầu sau khi mổ thì sữa sẽ về chậm hơn. Nhiều người mẹ sợ thuốc gây tê, gây mê còn trong cơ thể qua sữa mẹ là điều không đúng, vì người mẹ hồi tỉnh thì thuốc gây mê đã hết tác dụng. Những giờ đầu sau mổ, khi người mẹ cho bú sớm thì hệ thống tiết sữa sẽ được kích hoạt sớm, sữa sẽ tiết về đầy đủ giống như những trường hợp sinh thường. Nếu như không cho em bé bú sớm hoặc không cho bú đủ số cử theo nhu cầu tối thiểu của em bé thì sữa sẽ về rất chậm và rất ít. Lưu ý rằng bú theo nhu cầu của em bé là phải trên 8 lần một ngày, cách 3 tiếng phải cho em bé bú một lần. Trong 24 giờ sẽ cho em bé bú ít nhất là 8 lần. Nếu như em bé muốn bú sớm hơn ví dụ cách 1 tiếng rưỡi thì sẽ cho bú theo nhu cầu của em bé. Tuỳ vào nhu cầu, em bé có thể bú hơn 10 lần trong một ngày.

5. Những điều lưu ý khi xuất hiện khối cứng trong bụng sau sinh mổ

Sau khi sinh, sản phụ thấy bụng vẫn còn to và sờ thấy có một khối cứng trong bụng. Điều này có bất thường, thưa BS?

BS.CK2 Trần Thị Thanh Thủy trả lời: Khi sản phụ sinh xong thì tử cung sẽ nhỏ lại dần và không thể nhỏ lại ngay lập tức, do đó thời gian hậu sản sẽ là 42 ngày, nghĩa là sau 6 tuần người mẹ sẽ không thấy khối cứng trong bụng. Tuy nhiên trong ba ngày đầu sản phụ sẽ cảm giác khối trong bụng cứng và đau. Việc đau này đem lại nhiều lợi ích như giúp người mẹ cầm máu, không bị băng huyết sau sinh. Nếu như đau từng cơn thì đó là dấu hiệu người mẹ có sữa cho con bú. Khi em bé bú sữa, các xung động cảm giác sẽ đưa phản xạ lên trên não người mẹ, tiết ra hai hóc môn là Oxytocin để tiết sữa và hóc môn Prolactin để tạo sữa. Do đó hóc môn Oxytocin ngoài việc co bóp để tiết sữa còn giúp cho tử cung co hồi. Nếu như người mẹ chạm vào và thấy xuất hiện một khối cứng khác trong bụng, đây có thể là một khối máu tụ ở vị trí thành bụng hoặc trong ổ bụng. Lúc đó, cần báo ngay cho nhân viên y tế để xử lý kịp thời.

Chương trình Radar Sản phụ khoa được phát sóng trên kênh AloBacsi và Bệnh viện Hùng Vương

6. Những dấu hiệu sau sinh mổ cần sự trợ giúp của nhân viên y tế

Sau khi mẹ đã sinh mổ xong, nếu như xuất hiện những dấu hiệu gì thì mẹ cần phải thông báo ngay với nhân viên y tế để kịp thời có sự chăm sóc ạ?

BS.CK1 Nguyễn Thị Sa Giang trả lời: Sau khi xuất viện, người mẹ sinh mổ sẽ phải theo dõi các yếu tố sau: sự co hồi của tử cung, vết mổ có bị nhiễm trùng và việc cho con bú có bị tắc sữa. Về co hồi tử cung cần theo dõi tử cung sẽ nhỏ dần mỗi ngày. Nếu đột ngột tử cung lớn hơn và ra máu nhiều thì tử cung có thể bị băng huyết. Khi nhìn thấy vết mổ hơi đỏ, cảm giác đau ở trên sẹo mổ hoặc nếu chảy dịch cần phải đi đến bệnh viện khám ngay lập tức. Ngoài ra, dấu hiệu người mẹ sốt cao đột ngột trên 39 độ trở lên kèm theo tình trạng vết mổ đỏ, nóng thì cần phải đi đến bệnh viện ngay. Để tránh tình trạng tắc sữa khi cho em bé bú, về nguyên tắc khi hai bầu ngực đang căng, người mẹ cần cho em bé bú hết một bên để trống, xẹp hết một bên ngực. Nếu như em bé bú chưa đủ no, người mẹ cần cho em bé bú tiếp bên bầu vú còn lại. Trong trường hợp, em bé bú không hết thì người mẹ phải vắt sữa để trống hết bầu sữa của hai bên. Khi bầu sữa trống thì sữa sẽ tái tạo tiếp tục cho những lần bú sau. Nếu em bé bú còn dư sữa và người mẹ không vắt hết thì có nguy cơ tắc tuyến sữa dẫn tới áp xe. Nếu vắt sữa không được thì có thể chườm nóng trước hoặc massage bầu ngực để tiếp tục vắt. Sữa vắt không hết và chạm vào bầu ngực còn cục đau thì người mẹ có thể bị tắt tuyến sữa. Ngoài ra khi tử cung gò, sản dịch ra nhiều hoặc sản dịch có mùi hôi hoặc màu dịch bị đục, đây là dấu hiệu của viêm nội mạc tử cung, người mẹ cần báo cho nhân viên y tế để được hỗ trợ.

Vui lòng đánh giá mức độ hài lòng

Những nguyên tắc vàng giúp hạn chế tắc sữa sau sinh mổ - Bệnh viện Hùng Vương