ƯỚC TÍNH CÂN NẶNG THAI NHI TRONG SẢN KHOA
Ước tính cân nặng thai nhi là một phương pháp được sử dụng trong sản khoa để ước tính trọng lượng của thai nhi khi mang thai. Đây là một thông số quan trọng giúp xác định sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi và có thể cung cấp thông tin có giá trị cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trong việc quản lý thai kỳ.
Có một số phương pháp được sử dụng để ước tính trọng lượng của thai nhi, bao gồm đo siêu âm và khám lâm sàng. Siêu âm là phương pháp phổ biến và chính xác nhất để ước tính trọng lượng của thai nhi. Siêu âm sử dụng các thông số khác nhau của thai nhi, chẳng hạn như chu vi đầu, chu vi bụng và chiều dài xương đùi. Các số đo này sau đó được tổng hợp để tính trọng lượng thai nhi ước tính bằng các công thức cụ thể.
1. Tại sao phải theo dõi cân nặng thai nhi?
Trọng lượng thai nhi ước tính có thể cung cấp thông tin về sức khỏe tổng thể của thai nhi. Nó có thể giúp xác định các vấn đề tiềm ẩn, chẳng hạn như bất thường tăng trưởng như thai chậm tăng trưởng hoặc thai to.
- Thai chậm tăng trưởng (chiếm 3-7% thai kì) gây ra nhiều biến chứng ngắn hạn (suy hô hấp, ngạt, hít ối phân su, hạ đường huyết và thường dễ bị sanh non) và các biến chứng dài hạn (ảnh hưởng đến sự phát triển tâm thần vận động).
- Thai to (chiếm khoảng 10%) gây các biến chứng : đối với mẹ (băng huyết sau sanh, tổn thương sinh dục) và với trẻ sơ sinh (kẹt vai, liệt đám rối cánh tay, gãy xương và sanh ngạt).
2. Cân nặng như thế nào là bình thường?
- Cân nặng thai nhi thay đổi theo tuổi thai, một số nghiên cứu còn cho thấy cân nặng thai nhi còn ảnh hưởng bởi chủng tộc, thai là trai hay gái, là con so hay con rạ, tình trạng dinh dưỡng hoặc thể trạng của mẹ.
- Để đánh giá cân nặng của thai nhi người ta thường dựa và bảng cân nặng tham khảo của thai theo từng tuần tuổi thai như (hình 1)
- Cân nặng thai nhi được cho là bình thường nếu nằm trong giới hạn giữa bách phân vị thứ 10 và bách phân vị 90 (bách phân vị là một điểm số dùng để đánh giá cân nặng thai nhi theo tuần tuổi thai và được cung cấp trong các kết quả siêu âm).
Hình 1 Bảng cân nặng thai nhi theo tuần tuổi thai của Hadlock
* Bách phân vị là một khái niệm trong xác xuất thống kê dùng để đánh giá một giá trị là cao hay thấp trong một phân bố của dân số nghiên cứu. Vd: một thai nhi có bách phân vị thứ 20 co nghĩa là thai nhi này nhỏ hơn 80 phần trăm thai nhi dân số.
3. Ước tính cân nặng thai nhi theo siêu âm có chính xác không?
- Ước tính cân nặng thai nhi bằng siêu âm là một phương pháp ước tính khá chính xác.
- Sai lệch cho phép của ước tính này là trong khoảng +/- 10% cân nặng của thai. Vd một thai nhi có ước lượng cân nặng là khoảng 3000gr thì cân nặng thực sự sau sanh sẽ dao động trong khoảng 2700-3300gr.
- Một nghiên cứu gần đây trên dân số Thuỵ Điển cho thấy các công thức ước tính cân nặng sẽ có phần trăm sai lệch trung bình vào khoảng 4-6% ( nghiên cứu của bệnh viện Hùng Vương năm 2019 cho thấy sai lệch này vào khoảng 6%).
- Sai lệch cân nặng ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố: thể trạng mẹ, tư thế em bé, tuổi thai, tình trạng nước ối, thiết bị sử dụng và kinh nghiệm của bác sĩ siêu âm.
- Vì sai lệch đo đạc có thể xảy ra trong các phép đo nên việc hai kết quả siêu âm quá gần nhau (dưới 2-3 tuần) có thể dẫn đến cân nặng thai nhi không thay đổi hoặc giảm.
4. Nếu kết quả siêu âm có bất thường về cân nặng tôi nên làm gì?
Nếu kết quả siêu âm có những bất thường về cân nặng (thai to hoặc thai nhỏ) hoặc sự phát triển thai có bất thường (cân nặng thai không tăng hoặc giảm hoặc tăng không phù hợp) thì bạn nên gặp bác sĩ khám thai để được xác định lại kết quả cũng như tư vấn về dinh dưỡng phù hợp.
Tóm lại, trọng lượng thai nhi ước tính là một công cụ hữu ích trong sản khoa để đánh giá sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi khi mang thai. Nó có thể cung cấp thông tin có giá trị cho các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe trong việc quản lý thai kỳ và đảm bảo sức khỏe của mẹ và em bé. Tuy nhiên nó cũng là một phương pháp ước tính gián tiếp nên không bao giờ chính xác hoàn toàn và sự chính xác phụ thuộc nhiều vào các yếu tố khách quan lẫn chủ quan và cần được đánh giá bởi các bác sĩ sản khoa.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Atlass JH, Rogan S, Himes KP. Accuracy of estimated fetal weight in extremely preterm infants and the impact of prepregnancy body mass index. Am J Obstet Gynecol MFM 2022
- Beta, J., Khan, N., Fiolna, M., Khalil, A., Ramadan, G. and Akolekar, R. (2019), Maternal and neonatal complications of fetal macrosomia: cohort study. Ultrasound Obstet Gynecol, 54: 319-325. https://doi.org/10.1002/uog.20278
- Lindström, L, Cnattingius, S, Axelsson, O, Granfors, M. Accuracy and precision of sonographic fetal weight estimation in Sweden. Acta Obstet Gynecol Scand. 2023; 102: 699-707. doi:10.1111/aogs.14554
- Ngô, T. H., & Nguyễn, Đình V. (2020). Vai trò các bảng sinh trắc học thai nhi trong tầm soát thai nhỏ trong tử cung. Tạp Chí Phụ sản, 18(3), 9-13. https://doi.org/10.46755/vjog.2020.3.1099
- Sharma D, Shastri S, Sharma P. Intrauterine Growth Restriction: Antenatal and Postnatal Aspects. Clin Med Insights Pediatr. 2016;10:67-83
- Hasmasanu MG, Bolboaca SD, Baizat MI, Drugan TC, Zaharie GC. Neonatal short-term outcomes in infants with intrauterine growth restriction. Saudi Med J. 2015 Aug;36(8):947-53.
BS CK1 Giang Hoài Vân - Khoa Chẩn đoán hình ảnh
Cập nhật 25/8/2023
Bài viết khác
- Khám đặt hẹn - Khám chuyên gia (07-11-2022)
- Đăng ký trực tiếp theo số thứ tự tại bệnh viện (07-11-2022)
- Radar Sản Phụ khoa số 7: Hiểu đúng về u xơ tử cung để điều trị khoa học (14-05-2024)
- Khi nào là tiền mãn kinh, mãn kinh và những nguy cơ khi mãn kinh sớm, mãn kinh muộn? (08-05-2024)
- Bổ sung nội tiết khi mãn kinh là con dao hai lưỡi, phải có chỉ định của bác sĩ (08-05-2024)