Viêm âm đạo là một hội chứng lâm sàng, đặc trưng bởi sự thay thế chủng vi khuẩn bình thường trong âm đạo (Lactobacillus) bởi những vi khuẩn gây bệnh kỵ khí, khi môi trường âm đạo mất cân bằng vi sinh, làm giảm Lactobacilli, tăng nhóm vi khuẩn khác, độ pH thay đổi sẽ gây viêm nhiễm âm đạo.
Viêm âm đạo không phải là bệnh lý nguy hiểm tính mạng nhưng có nhiều tác động xấu đến đời sống sinh hoạt của người phụ nữ, gây nhiều phiền phức và khó chịu cho người bệnh, gây ra nhiều tình trạng bệnh lý phức tạp như: tăng nguy cơ thai ngoài tử cung, vô sinh; nhiễm trùng vùng chậu, áp xe tai vòi buồng trứng hai bên; gây đau vùng chậu mãn tính, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung, đặc biệt gây nhiều biến chứng ở thai phụ như làm tăng nguy cơ sẩy thai, sinh non, vỡ ối non, trẻ sơ sinh nhẹ cân, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn hậu sản, nhiễm khuẩn sau phẫu thuật
Các tác nhân phổ biến là: Nấm Candida albicans, Trichomonas vaginalis, nhiễm khuẩn âm đạo (Barterial Vaginosis, Gar).Trong đó viêm âm đạo do nấm chiếm gần 1/3 các trường hợp viêm âm đạo.
1. Viêm âm đạo do nấm:
Candida là loại nấm men luôn tồn tại trong âm đạo người phụ nữ. Nó tồn tại với số lượng ít và cùng với các vi khuẩn có lợi tạo nên môi trường cân bằng, có khả năng miễn dịch để bảo vệ âm đạo. Tuy nhiên, vì nhiều lý do khác nhau, sự phát triển của nấm men vượt quá mức cân bằng sẽ gây nên tình trạng viêm nhiễm do nấm.
Có khoảng 90% các trường hợp viêm âm đạo do nấm là Candida albicans, do việc dùng thuốc không kê toa, sử dụng nhóm azols kéo dài. Có khoảng 75% phụ nữ từng bị viêm âm đạo do nấm một lần trong đời, 10-12 % viêm âm đạo không có triệu chứng, có thể lên đến 40 % trong thai kỳ
* Yếu tố nguy cơ:
+ Tăng nồng độ estrogen: có thai, liệu pháp estrogen, thuốc ngừa thai dạng uống, v.v…
+ Đái tháo đường
+ Kháng sinh.
+ Ức chế miễn dịch:
* Biểu hiện lâm sàng:
+ Triệu chứng: ngứa, nóng, rát âm hộ, âm đạo, tiểu buốt hoặc giao hợp đau, âm hộ và niêm mạc âm đạo viêm đỏ, trầy xước da (do gãi). Ngoài thai kỳ thì triệu chứng thường xuất hiện ngay trước kỳ kinh.
+ Dịch tiết âm đạo: trắng đục, vón cục, lợn cợn đóng thành mảng giống sữa đông, bám vào thành âm đạo. Không có dịch chảy ra từ lỗ cổ tử cung, không đau khi lắc cổ tử cung.
.jpg)
Huyết trắng của viêm âm đạo do nấm
2. Viêm âm đạo do vi khuẩn:
- Là một trong những nguyên nhân phổ biến gây khó chịu ở đường sinh dục của người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Tình trạng này xảy ra khi có sự mất cân bằng của những vi sinh vật bình thường, thường trú ở âm đạo với sự suy giảm Lactobacillus và sự phát triển quá mức của những vi khuẩn khác. Phần lớn những vi khuẩn được phát hiện là Gardnerella vaginalis, Prevotella, Porphyromonas, Bacteroides, .v.v…
- Biểu hiện lâm sàng: Dịch tiết âm đạo có mùi hôi khó chịu là triệu chứng duy nhất ghi nhận một cách thống nhất ở phụ nữ bị nhiễm khuẩn âm đạo. Tuy nhiên gần 50% trường hợp nhiễm khuẩn âm đạo hoàn toàn không có triệu chứng.
- Huyết trắng nhiều, đồng nhất, màu trắng xám, bám ở thành âm đạo, có khi ra đến âm hộ, có mùi hôi nhất là sau giao hợp.
3. Viêm âm đạo do Trichomonas
- Viêm âm đạo do Trichomonas vaginalis là bệnh lý lây truyền qua đường tình dục do nhiễm ký sinh trùng Trichomonas vaginalis, còn gọi là trùng roi. Trùng roi có thể sống ở da trong nhiều giờ, trong băng vệ sinh, sẽ lây truyền khi có sự tiếp xúc trực tiếp, hoặc lây truyền gián tiếp qua nước rửa, nước bể tắm, bể bơi.
- Ở nam giới Trichomonas vaginalis cũng thường ký sinh ở niệu đạo, đôi khi gặp trong túi tinh và tiền liệt tuyến.Trùng roi Trichomonas là loại ký sinh gây bệnh viêm nhiễm đường sinh dục. Chúng thường ký sinh ở âm đạo, trong dịch tiết âm đạo hay các nếp nhăn của da ở bộ phận sinh dục. Ngoài ra, trùng roi còn có thể ký sinh ở nhiều cơ quan khác trong cơ thể như buồng trứng, vòi trứng, tử cung, niệu đạo, niệu quản, bàng quang, bể thận… và gây ra nhiều tình trạng bệnh phức tạp.
- Đây là lý do tại sao chúng ta cần phát hiện và điều trị trùng roi kịp thời và điều trị cho chồng hay bạn tình, nếu tình trạng kéo dài thì ký sinh trùng roi sẽ dễ lây lan gây viêm nhiễm cho những cơ quan lân cận này, đặc biệt có nguy cơ gây tắc nghẽn vòi trứng dẫn đến vô sinh ở phụ nữ.
- Yếu tố nguy cơ: Quan hệ tình dục không an toàn, quan hệ với nhiều bạn tình.
- Triệu chứng:
- 10-50% không có triệu chứng
- Huyết trắng nhiều, màu vàng hay xanh loãng, có bọt, có mùi hôi
- Giao hợp đau
- Có thể ngứa, tiểu rát
- Trường hợp nặng: có dấu hiệu trái dâu tây: âm đạo và cổ tử cung có những điểm xuất huyết nhỏ, lấm tấm
Hình ảnh cổ tử cung trong viêm âm đạo do Trichomonas
- Theo dõi và tiên lượng
- Sau điều trị 2 tuần, xét nghiệm soi tươi lại dịch âm đạo để khẳng định là đã khỏi bệnh hay chưa.
- Người bệnh nhiễm trùng roi 92-100% điều trị khỏi với phác đồ trên. Nhưng cảnh báo về nguy cơ tái nhiễm cao trong 3 tháng đầu (khoảng 17%).
- Nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục với người có nhiễm trùng roi âm đạo, hoặc kiêng không giao hợp trong thời gian điều trị để hạn chế lây nhiễm trong cộng đồng nhất là ở những trường hợp nhiễm không triệu chứng (40% nhiễm không triệu chứng).
- Phòng ngừa và điều trị viêm nhiễm âm đạo: Để tránh bị viêm nhiễm âm đạo, chúng ta cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Quan hệ một vợ một chồng.
- Vệ sinh vùng kín trước và sau khi quan hệ.
- Luôn giữ vùng kín khô thoáng, giặt giũ đồ lót thường xuyên và đúng cách.
- Thay băng vệ sinh thường xuyên trong kỳ kinh nguyệt. Không sử dụng băng vệ sinh nếu không phải kỳ kinh nguyệt.
- Không dùng tùy tiện, lạm dụng thuốc rửa âm đạo.
- Khám phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng.
- Tái khám đúng hẹn để điều trị tình trạng viêm nhiễm âm đạo để ngừa tái phát.
- Những bệnh nhân có nguy cơ cao như bệnh nhân tiểu đường, người suy giảm miễn dịch cần có quá trình điều trị và kiểm soát bệnh ổn định, giảm nguy cơ nhiễm nấm và vi khuẩn cơ hội.
Khi phát hiện những dấu hiệu bất thường, cần nhanh chóng đến các cơ sở đáng tin cậy để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị đúng cách. Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc điều trị vì có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt mỗi người có tình trạng và mức độ bệnh khác nhau, không sử dụng đơn thuốc của người này cho người khác
VIÊM ÂM ĐẠO & NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Viêm âm đạo là gì?
Viêm âm đạo là tình trạng viêm của âm đạo. Có đến 1/3 phụ nữ sẽ có triệu chứng viêm âm đạo trong suốt cuộc đời của họ. Viêm âm đạo ảnh hưởng đến phụ nữ ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất trong những năm sinh sản.
2. Điều gì có thể gây viêm âm đạo?
Sự thay đổi mất cân bằng của nấm men và vi khuẩn sống thường trú trong âm đạo dẫn đến tình trạng viêm âm đạo. Điều này làm cho niêm mạc của âm đạo bị viêm. Các yếu tố có thể làm thay đổi sự cân bằng của vi khuẩn trong âm đạo, bao gồm:
- Sử dụng kháng sinh
- Thay đổi nồng độ hormone do mang thai, khi đang cho con bú hoặc mãn kinh
- Thụt rửa âm đạo
- Quan hệ tình dục
- Nhiễm khuẩn
3. Chẩn đoán viêm âm đạo như thế nào?
Để chẩn đoán viêm âm đạo, BS sẽ lấy một mẫu dịch tiết ra từ âm đạo của bạn và quan sát mẫu dịch đó dưới kính hiển vi. Ngoài ra, BS cũng có thể đề nghị làm một số xét nghiệm khác.
4. Viêm âm đạo được điều trị như thế nào?
Điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây viêm âm đạo. Điều trị có thể bằng thuốc uống, thuốc đặt âm đạo, kem hoặc gel bôi vào âm hộ.
5. Viêm âm đạo do nấm là gì?
Đây là một trong những loại viêm âm đạo phổ biến nhất, do nấm Candida gây ra.
6. Điều gì gây ra viêm âm đạo do nấm?
Nấm men là do một loại nấm có tên là Candida. Nó được tìm thấy với số lượng nhỏ trong âm đạo bình thường. Tuy nhiên, khi có sự mất cân bằng giữa vi khuẩn và nấm men trong âm đạo, nấm men có thể phát triển quá mức và gây ra các triệu chứng bệnh.
7. Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị nhiễm nấm âm đạo?
Sử dụng một số loại kháng sinh làm tăng nguy cơ nhiễm nấm men. Các kháng sinh làm tiêu diệt vi khuẩn thường trú trong âm đạo, đây là vi khuẩn có lợi cho cơ thể. Các men sau đó có thể phát triển quá mức. Một phụ nữ có nhiều khả năng bị nhiễm trùng nấm men khi đang mang thai hoặc bị tiểu đường. Sự phát triển quá mức của nấm men cũng có thể xảy ra nếu hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật không hoạt động tốt.
8. Các triệu chứng của nhiễm nấm âm đạo là gì?
Các triệu chứng phổ biến nhất của nhiễm nấm âm hộ - âm đạo là ngứa và rát vùng bên ngoài âm đạo gọi là âm hộ . Âm hộ có thể đỏ và sưng. Dịch âm đạo thường có màu trắng, vón cục và không có mùi. Một số phụ nữ bị nhiễm nấm men nhận thấy có sự gia tăng hoặc thay đổi dịch tiết âm đạo.
9. Những phương pháp điều trị nhiễm nấm âm đạo?
Nhiễm trùng nấm men có thể được điều trị bằng cách đặt thuốc vào âm đạo hoặc uống thuốc.
10. Tôi có nên sử dụng thuốc không kê đơn để điều trị nhiễm trùng nấm men?
Các phương pháp điều trị không kê đơn là an toàn và thường có hiệu quả trong điều trị nhiễm nấm. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ nghĩ rằng họ bị nhiễm nấm men nhưng sự thực lại do bị các vấn đề khác. Trong những trường hợp này, thuốc điều trị nấm men sẽ không hoạt động và có thể gây ra sự chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị đúng với bệnh lý thực sự.
Ngay cả khi bạn đã bị nhiễm nấm trước đó, bạn nên đi khám với BS trước khi sử dụng thuốc không kê đơn để điều trị các triệu chứng của mình. Nếu đây là lần đầu tiên bạn có các triệu chứng rắc rối với âm đạo của mình, bạn nên đến gặp và khám bởi BS. Nếu bạn đã sử dụng một loại thuốc không kê đơn và các triệu chứng của bạn không biến mất, hãy đến BS để được khám sớm và an toàn.
11. Viêm âm đạo do vi khuẩn là gì?
Viêm âm đạo do vi khuẩn là do sự phát triển quá mức của vi khuẩn trong âm đạo.
12. Các triệu chứng của viêm âm đạo do vi khuẩn là gì?
Triệu chứng chính là tăng tiết dịch âm đạo với mùi hôi của cá chết. Dịch tiết thường loãng, có màu tối hoặc xám, nhưng cũng có thể có màu xanh lục. Ngứa thường ít phổ biến, nhưng có thể có mặt nếu dịch tiết ra nhiều.
13. Viêm âm đạo do vi khuẩn được điều trị như thế nào?
Một số loại kháng sinh khác nhau có thể được sử dụng để điều trị viêm âm đạo do vi khuẩn. Chúng có thể được uống bằng miệng hoặc đưa vào âm đạo dưới dạng viên hoặc gel.
14. Trichomonas là gì?
Trichomonas là một tình trạng bệnh gây ra bởi ký sinh trùng siêu nhỏ Trichomonas vaginalis . Nó được lây truyền qua đường tình dục. Phụ nữ bị nhiễm trichomonas có nguy cơ bị nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác (STIs).
15. Các triệu chứng của viêm âm đạo do trichomonas là gì?
Các dấu hiệu của bệnh viêm âm đạo do trichomonas có thể bao gồm: dịch tiết âm đạo màu vàng xám hoặc xanh lá cây. Chất thải có thể có mùi hôi cá chết . Có thể có nóng rát, kích thích, đỏ và sưng âm hộ. Đôi khi có đau khi đi tiểu.
16. Viêm âm đạo do Trichomonas được điều trị như thế nào?
Viêm âm đạo do Trichomonas thường được điều trị bằng một liều kháng sinh bằng đường uống. Đối tác tình dục phải được điều trị để ngăn ngừa nhiễm trùng tái phát.
* TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Bộ Y Tế, Viêm âm đạo, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh sản phụ khoa 117-123 (2015)
- Hướng dẫn chuẩn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản (Ban hành kèm theo Quyết định số 4620/QĐ-BYT ngày 25/11/2009 của Bộ trưởng Bộ Y tế)
- Guideline CDC 2021.
- ACOG Practice Bulletin. Clinical management guidelines for obstetrician-gynecologists, Number 72, May 2006: Vaginitis. Obstet Gynecol, 107, 1195-1206
- Control CfD, Prevention. CDC. STD treatment guidelines: diseases characterized by vaginal discharge [Internet]. Washington, DC: CDC; 2015 [cited 2020 Sep 4]. Https://www.cdc.gov/mmwr/pdf/rr/rr6403.pdf. 2015
- https://www.acog.org/Patients/FAQs/Vaginitis. FAQ028, September 2017
Khoa khám bệnh A - Quý 1/2024
Bài viết khác
- Các hình thức thanh toán (22-06-2023)
- Hướng dẫn tra cứu hóa đơn điện tử (20-12-2024)
- Đón xem Radar Sản phụ khoa số 21: Ngừa thai khẩn cấp và tránh thai hằng ngày - Như thế nào là đúng? (17-12-2024)
- Đăng ký trực tiếp theo số thứ tự tại bệnh viện (07-11-2022)
- Khám đặt hẹn - Khám chuyên gia (07-11-2022)